Vasten tegen reumatoïde artritis
Alan Goldhamer is de stichter van het TrueNorth Health Center in Santa Rosa, Californië, waar reeds 10.000 personen vastten voor aandoeningen gaande van diabetes en cardiovasculaire aandoeningen tot auto-immuunziektes.
Hij merkte op dat ziektes die aan een teveel in het dieet verbonden lijken vaak voorspelbaar reageren op het gebruik van vasten gevolgd door een gezondheidsbevorderend dieet dat hij beschrijft als zoutarm, plantaardig, vezelrijk, vetarm en arm aan proteïnen en suiker.
Deze aanpak biedt mensen een optie om de oorzaak van levensstijlziektes te elimineren, vaak tot het punt waar medicatie niet langer nodig is.
Dit staat in contrast met de conventionele geneeskunde, waar de focus ligt op het onderdrukken van de symptomen die met de ziekte samengaan in plaats van de achterliggende oorzaak weg te nemen.
In de woorden van Goldhamer:
Als je hoge bloeddruk of diabetes type 2 of auto-immuunziekte medisch behandelt, zeggen ze je dat je "de rest van je leven medicatie zult moeten nemen."
Ze beloven je op die manier in feite dat als je hun advies letterlijk opvolgt,
"je de rest van je leven ziek zult zijn."
Voorlopige data suggereren dat vasten ten goede zou kunnen komen bij stofwisselingsziekten, pijnsyndromen, hoge bloeddruk, chronische ontstekingsziekten, allergieziekten en psychosomatische stoornissen.
Maar het bewijs van het hoogste niveau over de voordelen van het vasten heeft betrekking op reumatische ziektes:
auto-immune inflammatoire gewrichtsziektes zoals reumatoïde artritis.
Bijna een eeuw geleden schreef men dat "dieetbehandeling in het algemeen niet erkend wordt door het medisch beroep... als een van de wapens om [zulke ziektes] aan te vallen."
Deze houding was de norm tot redelijk recent, maar een systematische evaluatie van gecontroleerde trials heeft sindsdien "een statistisch en klinisch significant gunstig langetermijneffect aangetoond."
Reumatoïde artritis heeft een bekende genetische component, maar het overeenstemmingsratio —de kans dat een paar identieke tweelingen iets allebei krijgen wanneer een van beide het heeft, is waarschijnlijk onder de 30%, ondanks dat ze dezelfde genen hebben; de resterende 70% wordt aan niet-genetische factoren toegeschreven.
Zelfs als we niet exact weten wat die factoren zijn:
"vasten [werd al vergeleken] met een reboot van de hard drive op een computer.
Soms raakt de [drive] beschadigd en weet je niet exact waar het probleem zich bevindt.
Maar als je ze gewoon uitzet en reboot...
[kan misschien] die schade hersteld worden."
De bewijsbasis begon met case-studies, vasten gevolgd door een plantaardig dieet, merkwaardige verslagen over jarenlange pijn en stijfheid... die verdwenen binnen een week en die, nog belangrijker, ook weg bleven op het gezonder dieet.
Herhaaldelijk die conclusie, maar case- studies zijn maar verheerlijkte anekdotes.
Er bestaan studies die decennia teruggaan die suggereren dat vasten misschien de snelste, meest beschikbare manier zou kunnen zijn om artritispijn en -zwelling te verlichten voor patiënten met reumatoïde artritis, maar de studies slaagden er vaak niet in om het placebo-effect te beheersen, wat vooral belangrijk is wanneer er wordt afgegaan op zelfgerapporteerde subjectieve symptomen zoals pijn en algemeen welzijn.
Maar er zijn objectieve maten: labotesten om ontsteking te meten die niet beïnvloed lijken door placebo's.
En dat kun je zien in gecontroleerde trials: de ontsteking verlaagde onmiddellijk en bleef ook minstens een jaar laag.
Tien verschillende maten voor ontsteking verminderden aanzienlijk na het vasten en het daaropvolgende vlees- en eivrij dieet, terwijl geen enkele van de parameters weken in de ziekteslachtoffers die hun gewoon dieet verderzetten.
En die aanzienlijk gereduceerde ontsteking vertaalde zich in een forse vermindering in pijn, ochtendstijfheid, verlies van grijpkracht en aantal gevoelige en gezwollen pezen.
Zelfs een jaar nadat de studie erop zat, bleven zij die baatten bij het dieet daar de vruchten van plukken op vlak van pijn, stijfheid, gevoelige en gezwollen gewrichten; allicht omdat ze zo zijn blijven eten.
Er bestaat weinig twijfel over dat tijdens het vasten zowel ontsteking als pijn worden verlicht, maar als je teruggaat naar hetzelfde dieet als voordien, keert de ontsteking terug —behalve natuurlijk wanneer de vastenperiode wordt gevolgd door een vegetarisch dieet.
En waarom zou dat zijn?
Misschien wel door veranderingen in het microbioom.
De verbetering in symptomen ging gepaard met een aanzienlijke verandering van de darmflora, wat op een of andere manier nuttig kan zijn doordat hierdoor bijvoorbeeld de darmwand wordt versterkt.
We weten dat vasten het lekgehalte van de darmen kan verminderen in reumatoïde artritispatiënten, maar we weten nog niet welke rol, als die er al zou zijn, dit speelt in het ziekteproces.
Het antwoord zou zo eenvoudig kunnen zijn als eicosanoïden, de ontstekingsagenten die worden gevormd uit arachidonzuur.
Arachidonzuur is een inflammatoir omega-6 vetzuur met een lange keten dat in dierlijke vetten wordt teruggevonden.
De grootste bronnen zijn kippen en eieren, die samen bijna de helft van de Amerikaans inname vertegenwoordigen.
Dat wordt vooropgesteld als een verklaring waarom wie meer plantaardig eet een betere mentale gezondheid lijkt te hebben; ze lijden niet aan de "cascade van neuro-ontsteking" veroorzaakt door arachidonzuur.
Waarom het uit het dieet weglaten van eieren, kip en ander vlees tot een betere humeur leidt, bleek uit een gerandomiseerde gecontroleerde trial die suggereert dat arachidonzuur misschien wel een negatieve impact heeft op de gemoedstoestand en ook de impact zou kunnen verklaren van meer plantaardige diëten op ontstekingsziekten zoals reumatoïde artritis.
Dus dat kan helpen verklaren waarom het behoud van dat plantaardig dieet noodzakelijk lijkt te zijn "na het vasten om te voorkomen dat symptomen en inflammatoire activiteit zich opnieuw voordoen," of zoals een populair persartikel stelde: vasten zou wel eens een radicale aanzet kunnen zijn om de manier waarop je eet te veranderen.