Vermindert vitamine D-supplementatie het risico om te sterven aan kanker?
Het begon allemaal met dit beroemde onderzoek die werd gepubliceerd in 1980.
Johns Hopkins onderzoekers probeerde te achterhalen waarom in staten
zoals New Mexico en Arizona, dikke darm kanker de helft minder voorkomt vergeleken met staten zoals New York, New Hampshire en Vermont.
Misschien komt het omdat ze zoveel zon kregen.
En zo stelden zij dat het misschien de zon vitamine, vitamine D, een beschermende factor vormt tegen dikkedarmkanker.
Sindsdien is blootstelling aan de zon ook in verband gebracht met een verlaagde kans op 14 andere vormen van kanker.
Vitamine D kan ook invloed hebben op de overleving van kanker.
Hogere bloedspiegels van vitamin D worden in verband gebracht met een lagere mortaliteit van patiënten met dikkedarmkanker.
Hoeveel lager?
Bijna de helft van de mortaliteit.
En hoe hoger de vitamine D niveaus, hoe lager het sterftecijfer leek te vallen.
Dit kan verklaren waarom de kans om darmkanker te overleven mogelijk gedeeltelijk afhangt van het seizoen waarin de diagnose wordt gesteld --- de reden dat de kans op een snelle dood het laagst is als je gediagnosticeerd wordt in de herfst, nadat je de zomer hebt besteed aan het opbouwen van je vitamine D-reserves.
Maar er zijn ook andere risicofactoren die mogelijk seizoensgebonden zijn.
Misschien is het zo dat mensen hun voordeel doen met de oogst in de herfst en gezonder eten.
Misschien is dat de reden voor het lagere risico in het herfst seizoen.
Of misschien wordt er meer gedronken in de winter.
En het in de zomer buiten rondrennen, zorgt ervoor dat je niet alleen meer zon krijgt, je rent rond buiten, krijgt meer beweging, wat op zichzelf beschermend kan zijn.
Dus dit soort onderzoeken bieden slechts indirect bewijs.
Het tot stand brengen van een causaal verband tussen darmkanker en een vitamine D-tekort met behulp van observationele onderzoeken is een uitdaging vanwege verstorende factoren, zoals beweging, ofwel onderliggende variabelen.
Zo kan er bijvoorbeeld sprake zijn van een nauwe correlatie tussen ijsverkoop en het aantal verdrinkingsdoden, maar dat betekent niet dat ijs verdrinking veroorzaakt.
Een meer waarschijnlijke verklaring is dat er sprake is van een onderliggende derde variabele zoals warm weer, de zomerperiode, dat verklaart waarom verdrinkingssterfgevallen het hoogst zijn wanneer de ijsconsumptie het hoogst is.
Dit is een voor de hand liggend voorbeeld, maar dit is daadwerkelijk gebeurd met hormonale substitutietherapie.
Vrouwen die medicatie namen zoals Premarin, leken 50% minder risico te hebben op hart-en vaatziekten, en dus schreven de artsen het aan miljoenen vrouwen voor.
Maar als je een beetje dieper in de data graaft, dan is het inderdaad zo dat vrouwen die oestrogeen namen 50% minder kans hadden om te overlijden aan hart-en vaatziekten, maar ze hadden ook 50% minder kans om te overlijden aan ongevallen en doodslag, dus het was waarschijnlijk niet de medicatie.
De enige manier om zoiets zeker te weten is om het op de proef te stellen binnen een gerandomiseerd klinisch onderzoek, waarbij je de helft van de vrouwen de medicatie geeft en kijkt wat er gebeurt.
En een decennium later deden ze dit, en in plaats van dat er sprake was van een 50% risicovermindering bleek binnen een jaar van inname van deze hormonale pillen, dat het aantal hartaanvallen en het sterftecijfers met 50% omhoog schoot.
Achteraf was de onderliggende variabele waarschijnlijk de sociaal-economische klasse.
Arme vrouwen hebben minder kans dat hormoonvervangende therapie aan hun wordt voorgeschreven, en meer kans om te worden vermoord en te sterven aan hart-en vaatziekten.
Vanwege de onderliggende variabele leek een geneesmiddel, waarvan wij nu weten dat deze gevaarlijk is, beschermend.
Naast de onderliggende variabelen, kan er ook sprake zijn van een omgekeerde causaliteit.
Misschien is het niet zo dat lage vitamine D-niveaus de kanker verergeren; maar verslechtert de kanker de vitamine D-niveaus.
Dit is onwaarschijnlijk omdat tumoren niet direct van invloed op vitamine D-niveaus lijken te zijn, maar de kankerbehandeling misschien wel.
Zelfs een eenvoudige knie-operatie kan de vitamine D-niveaus binnen enkele uren drastisch laten dalen, vermoedelijk vanwege slechts het inflammatoire insult van het snijden in iemand.
Dus misschien zou dat het verband tussen lagere vitamine D en een lagere overlevingskans kunnen helpen verklaren.
En hey, als je kanker hebt, misschien breng je dan minder tijd rondrennend op het strand door.
Dus ja, hogere vitamine D-niveaus worden geassocieerd met een verbeterde overleving bij colorectale kanker, en borstkanker.
Het is zelfs zo dat de terugkomst van borstkanker en overlijden dubbel zo vaak voorkomt bij vrouwen met de laagste vitamine D-niveaus.
En vitamine D-niveaus zijn ook in verband gebracht met een langere overleving van eierstokkanker, en andere vormen van kanker, zoals lymfomen, maar het komt erop neer, zoals we hebben geleerd bij hormoonvervanging, dat je het moet testen.
Maar er waren niet veel gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken naar vitamine D-supplementen en kanker, tot nu.
We hebben nu een paar gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken, en vitamine D-supplementen lijken inderdaad het risico op sterfte aan kanker te verlagen.
Welke dosis?
De onderzoekers stellen voor om misschien de bloedspiegels te verhogen tot minstens
75 nanomol per liter, niveaus die niet gehaald worden door wel driekwart van de vrouwen met borstkanker, of de schrikbarende 97% van de longkankerpatiënten.
Om dit soort niveaus te bereiken, 75 of misschien zelfs 100, kan mogelijk 2 tot 4000 internationale eenheden van vitamine D per dag vereisen, niveaus van inname waarvoor er geen betrouwbaar bewijs lijkt te zijn dat dit schadelijk is.
Ongeacht wat het precieze niveau is, de bevindingen van dit soort onderzoeken kan van grote invloed zijn op de toekomstige behandeling van kanker.